The Spice must flow.

Για αρχή, μια αναδρομή.

1975: ο Χιλιανός Alejandro Jodorowsky ξεκινά να φτιάχνει μια κινηματογραφική μεταφορά του Dune με έναν εντυπωσιακό αχταρμά συντελεστών: Pink Floyd στη μουσική, H.R. Giger στο concept art, Orson Welles στο ρόλο του Βαρόνου Χαρκόννεν, David Carradine για Λίτο Ατρείδη, φάκιν Salvador Dali για Αυτοκράτορα και πολλούς άλλους. Βέβαια ο Jodorowsky είναι εντελώς καμένος και όχι μόνο διδάσκει πολεμικές τέχνες στο γιο του ώστε να τον βάλει να παίξει τον Πωλ, αλλά σκοπεύει να πετσοκόψει αλύπητα το βιβλίο, να το μετατρέψει σ' ένα πολύχρωμο, ψυχεδελικό υπερθέαμα και να επαναπροσδιορίσει έτσι το σινεμά. Τα αρχικά story boards του βγαίνουν κοντά στις 14 ώρες και οκ, σίγουρα δεν θα κάτσει πολύς κόσμος να το δει. Περιττό να πούμε πως για πολλούς λόγους το project ναυάγησε. (Δείτε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του 2013 για λεπτομέρειες.)

1984: κυκλοφορεί στις κινηματογραφικές αίθουσες η μεταφορά του David Lynch... με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Αντίθετα με πολλούς, δεν την θεωρώ κακή ταινία, όχι με την έννοια "πω τι μπαλαφάρα χωρίς λόγο ύπαρξης μόλις είδα". Ισχύει όμως πως αν δεν έχεις διαβάσει το βιβλίο σχεδόν δε βγάζει νόημα, τα εφέ δεν έχουν παλιώσει καλά αν κι είναι ακριβά και φιλόδοξα, έχει υπερβολικά πολύ spoken exposition, κι έχει και Sting με δερμάτινο βρακί α λα Manowar. Ναι δεν ξέρω σε ποιον φάνηκε καλή ιδέα, ειδικά από τη στιγμή που τα υπόλοιπα κοστούμια είναι εξαιρετικά. Όπως εξαιρετική είναι και η μουσική των Toto. Το πιθανότερο είναι ότι το μοντάζ, που έγινε από ομάδα του παραγωγού και όχι αυτή του σκηνοθέτη, ευθύνεται για την μπερδεψιμότητα (δεν είναι καν λέξη) της πλοκής, ενώ και το γεγονός ότι ο παραγωγός Dino De Laurentiis ήθελε να φτιάξει ένα "Star Wars για ενήλικες" απλά και μόνο για να βγάλει λεφτά δεν βοήθησε.

2000: προβάλλεται η τριών επεισοδίων μίνι σειρά του SYFY, την οποία δεν έχω δει γιατί με κριντζάρουν άπειρα τα μάτια των Φρέμεν, αλλά είναι στα σχέδια έτσι κι αλλιώς. Γενικά έχω ακούσει πολύ καλές κριτικές, κυρίως για το πόσο καλή είναι ως μεταφορά. Ακολουθείται από την σειρά Children of Dune, επίσης με τρία επεισόδια, που έχει και νεαρό James McAvoy. 

Κι ερχόμαστε στο 2021 και το Dune του Denis Villeneuve. Promising σκηνοθέτης, πολλά υποσχόμενο και all-star και το καστ, λες ε δεν μπορεί κάτι καλό θα βγει. (Θα πω μόνο πως όταν βγήκε το πρώτο τρέιλερ τσίριζα ενθουσιασμένη.) Κι από την ώρα που βγήκε στους σινεμάδες διαβάζω μόνο αντικρουόμενες κριτικές. Κάποιοι το λάτρεψαν, άλλοι το μίσησαν, σε κάποιους φάνηκε «πολύ κακό για το τίποτα». Εγώ πάντως για δυόμιση ώρες δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από την οθόνη. Είχες τα vast τοπία, τα τεράστια τσιμεντένια κτίρια και οχήματα, τα εξαιρετικά φτιαγμένα sandworms, είχες και τις δυσαρμονικές μουσικάρες του Zimmer να σου τρυπάνε το κρανίο. Οπτικά και ηχητικά λοιπόν παράπονο ουδέν. Σεναριακά τώρα, δεν βρήκα μεγάλες παρεκκλίσεις απ' το βιβλίο, αλλά αφού πήρε που πήρε την απόφαση να το σπάσει στα δύο, θα ήθελα να μας κάνει να δεθούμε λίγο παραπάνω με τους χαρακτήρες. Κάποιος που δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με το βιβλίο πιθανότατα δεν θα νοιαστεί καθόλου για όσα τους συμβαίνουν κι είναι κρίμα. Από τις ερμηνείες ξεχώρισα αυτές των Rebecca Ferguson (Jessica) και Charlotte Rampling (Gaius Helen Mohiam), ενώ ο Chalamet, παρόλο που εμφανισιακά είναι ακριβώς αυτό που περιμένεις να είναι ο Πωλ, στο παίξιμό του είναι αρκετά ψυχρός και μάλλον δεν θα πείσει τους πάντες. Το genderbending στον Liet Kynes δε μ' ενόχλησε, ίσα ίσα το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Επίσης, πράγματα που ξεπέταξαν και θα ήθελα να είναι πιο αναλυτικά: η υποπλοκή με τον γιατρό Yueh, ο ρόλος των Mentats, οι δολοπλοκίες μεταξύ των Οίκων, η γενική φάση του Βαρόνου. Ειδικά τους Χαρκόννεν δεν τους είδαμε όσο τους άξιζε αν και μάλλον στο β' μέρος θα έχουν μεγαλύτερο screentime.

Πάντως όπως και να 'χει την ταινία την ευχαριστήθηκα, ήταν ξεκάθαρα επικό σινεμά, και σίγουρα κάποια στιγμή θα την ξαναδώ. Θα 'θελα να μου γράψετε και τη δική σας γνώμη, αν την είδατε, ή αν έχετε δει κάποια από τις παλιότερες μεταφορές. :)